Манай байгууллагыг сонгон үйлчлүүлсэн таньд баярлалаа.        

Хуурамч эмийн тухай


            1988 онд хуралдсан Дэлхийн эрүүл мэндийн Ерөнхий чуулганаас баталсан WHA41.16 тогтоолд ДЭМБ-ын Ерөнхий захирлаас хуурамч нэр хаягтай, стандартын бус, хуурамч эмийн бэлдмэлийг экспортлох, хууль бусаар наймаалах явдлыг шалгаж таслан зогсоох тухай хөтөлбөрийг санаачлахыг зөвлөсөн. Олон улсын эмийн тухай гэрээний заалтууд зөрчигдсөн тохиолдолд НҮБ-ийн Ерөнхий нарийн бичгийн даргатай хамтран шийдвэрлэж болно хэмээн заажээ. Энэхүү тогтоолын дагуу 1992 оны 4 сарын 1-3-ны хооронд ДЭМБ Олон улсын эм үйлдвэрлэгчдийн холбоотой хамтран Женев хотноо хуурамч эмийн тухай олон улсын анхны уулзалтыг зохион байгуулсан. Уг уулзалтанд оролцогчид дараахь тодорхойлолтыг хамтран баталсан. Үүнд:

Хуурамч эм гэдэг нь үйлчлэгч бодис, үйлдвэрлэлийн нэрийг барьж тухайн бүтээгдэхүүнийг санаатай болон луйврын зорилгоор хуурамч шошго хэрэглэн үйлдвэрлэсэн эмийг хэлнэ. Хураамчаар үйлдвэрлэх нь патентын болон ерөнхий нэршлийн эмэнд нэгэн адил хамаарах бөгөөд түүний найрлагад үйлчлэгч бодис огт байхгүй буюу бага хэмжээтэй

Дээрх уулзалтаас гарсан зөвлөмжид эм үйлдвэрлэгч, нийлүүлэгч, хэрэглэгч бүх талууд хуурамч эмтэй холбогдсон асуудлыг шийдвэрлэхэд хамтран идэвхтэй оролцохыг уриалжээ. Дэлхийн олон оронд хуурамч эм маш хурдацтайгаар тархаж буйтай холбогдуулан 1994 онд Дэлхийн эрүүл мэндийн чуулганаас гаргасан WHA47.13 тогтоолд Дэлхийн эрүүл мэндийн байгууллага (ДЭМБ)-ын Ерөнхий захирлыг хуурамч эмийн эсрэг тэмцэж, баталгаатай эмээр хангахад нь гишүүн улсууддаа дэмжлэг үзүүлэхийг зөвлөсөн байна. Хуурамч эм нь заавал чанаргүй байх албагүй. Харин нэр хаяг нь буруу бичигдсэн байх боломжтой. Хуурамч эмийг импортлох, хууль бусаар худалдаалах, сүүлийн үеийн тоног төхөөрөмжөөр тоноглогдсон том үйлдвэрт эсвэл бүр жижиг үйлдвэрт ч их хэмжээгээр үйлдвэрлэсэн тохиолдол байна.

  •      Хуурамч эмийн зарим жишээ:
  • - нэр хаяг дээрээ заагдсан үйлчлэгч бодисыг агуулаагүй
  • - заагдаагүй өөр үйлчлэгч бодис агуулсан
  • - үйлчлэгч бодисын тун хэмжээ зөв боловч заагдсанаас өөр бодис агуулагдсан
  • - үйлчлэгч бодисын тун хэмжээ заагдсанаас өөр, цэвэршилтийн зэрэг өөр байх гэх мэт

    1982 оноос ДЭМБ хуурамч эмийн тухай мэдээлэл цуглуулж байсан ба ихэнх тохиолдол нь шахмал болон капсултай эмийн хэлбэрийг хамарсан байна. Нийгмийн эрүүл мэндэд нөлөөлөх нь Ихэнх тохиолдолд хуурамч эм, эмийн бодис нь идэвхи, аюулгүй байдал, чанарын баталгаатай байдлын хувьд жинхэнэ эмээсээ маш доогуур түвшинд байдаг. Хэдийгээр зарим эмийн чанар, үйлчлэгч бодисын тун хэмжээ нь зохих түвшинд байгаа хэдий ч үйлдвэрлэл, түгээлт нь эмийн зохицуулалтын албаны (Drug Regulatory authority) үндсэн шаардлагыг хангаж чадахгүй байдаг. Энэ нь тухайн эмийн бүтээгдэхүүний гаж, сөрөг нөлөөг таних, дүн шинжилгээ хийх, шаардлагатай тохиолдолд бүтээгдэхүүнийг эргүүлэн татахад бэрхшээл учирдаг.

    Хуурамч болох нь батлагдсан эмийн бүтээгдэхүүн нь эмчилгээний үр нөлөө үзүүлдэггүйн зэрэгцээ ихэнхи тохиолдолд хүн амын эрүүл мэндэд хортойгоор нөлөөлж, эрүүл мэндийн үйлчилгээний ачааллыг нэмэгдүүлдэг сөрөг талтай. Ийм бүтээгдэхүүн хэрэглэсэн өвчтөн эдгэхдээ удаан байх, зарим тохиолдолд уг эм ямар ч нөлөө үзүүлэхгүй байхаас гадна хуурамч вакцин болон антибиоток хэрэглэснээр олон хүн амын эрүүл мэндэд нөхөж баршгүй хохирол учруулах тохиол ч байдаг. Жишээ нь: эмийн бэлдмэлд санаатай болон санамсаргүйгээр холилдсон диэтилэнгликол хэмээгч химийн бодисоос шалтгаалан хүүхэд голдуу 500 хүн амь насаа алдсан тохиолдол гарсан байна. Диэтилэнгликол нь төв мэдрэлийн систем болон элэг бөөрний хэвийн үйл ажиллагаа алдагдуулах, улмаар бөөрний дутагдалд хүргэдэг байна. Өөр нэг жишээг дурдвал үйлчлэгч бодис нь ороогүй плацево эмийг хулгайлан жирэмслэлтээс сэргийлэх эм хэмээн зарснаар хүсээгүй жирэмслэлт болсон тохиолдол гарсан байна.

    Энэ мэтчилэн хуурамч эм бэлдмэлээс үүдсэн сөрөг нөлөөллөөс болж ард иргэдийн эрүүл мэндийн байгууллага, эмнэлгийн мэргэжилтэн, эм үйлдвэрлэгч, нийлүүлэгч болон эмийн зохицуулалтын албаны үйл ажиллагаанд итгэх итгэл алдагдах явдал ихсэх хандлагатай юм. Мөн хаяг шошгийг буруугаар ашигласнаас үүдэн хууль ёсоор үйл ажиллагаа явуулж байгаа эм үйлдвэрлэгчдийн нэр хүнд болон санхүүгийн байдалд том цохилт өгөх явдал ч гардаг байна. Эмэнд аналитик шинжилгээ хийхэд нэн тэргүүнд анхаарах зүйл бол үндсэн үйлчлэгч бодисыг нь олж тогтоох явдал бөгөөд тухайн лабораторийн хүчин чадлаас шалтгаалан өнгөний хувирал, хайлах цэгийг тодорхойлох, өндөр идэвхит шингэний хроматографи, нимгэн үет хромаграфын аргаар шинжилдэг.

    Нимгэн үет хроматографын арга (НҮХ) НҮХ: нь хуурамч эмийг илрүүлэх аргуудын нэг бөгөөд энэ тал дээр маш олон туршилт хийгдсэн. Энэ арга нь эмэн дэх химийн бодис болон орц хэмжээг нь тодорхойлох хамгийн шилдэг арга юм. Учир нь хуурамч эм үйлдвэрлэгчид хяналтыг төөрөгдүүлэх зорилгоор эмийн үйлчлэгч бодисыг маш бага хэмжээгээр оруулдаг ба харамсалтай нь энэ нь эмийн баталгааг хангах үзүүлэлт болж чаддаггүй. Гэхдээ үүнийг хамгийн энгийн шинжилгээгээр илрүүлэх боломжгүй бол НҮХ аргыг хэрэглэж, найрлага дах бусад орцын талаар мэдээлэл олж авах нь илүү үр дүнтэй.

    Шинжилгээний багаж хэрэгсэл: Эмийг хуурамчаар үйлдвэрлэх явдал улам боловсронгуй болж байгаа үед масс спектрофотометр, цөмийн магнетат резонанс, болон өндөр технологи шаардагдах инфра-спектрофотометр зэрэг багажийг хэрэглэх нь зүйтэй. Эдгээр багаж найрлага дах бодисын орцыг тодорхойлох боломжтой болдог. Энэ аргууд нь маш бага хэмжээний дээж аван, түргэн хугацаанд хариуг гаргадаг.

    Хараат аргаар хийх үзлэг: Энэ нь лабораторийн нарийн шинжилгээнээс өмнө хуурамч эмийг таних хамгийн үндсэн арга бөгөөд жинхэнэ эхтэй нь харьцуулан сав, баглаа боодол, хаяг шошго, тун хэмжээ, өнгө үнэр зэргийг нь шалгаж үзэх явдал юм. Эх загвар нь байхгүй байлаа ч тухайн эмийн өнгө зэргээс хуурамч эм мөн эсэхийг илрүүлэх боломж маш их байдаг. Хууль ёсоор эм үйлдвэрлэгчдийг эмийн зохицуулалтын алба болон ДЭМБ-тай хамтран ажиллах боломжоор нь хангаж, дэмжих, бүтээгдхүүний тухай мэдээлэл материал солилцох нь өөрсдөд нь ч ашигтай гэдгийг ойлгуулах нь чухал.